The center of Homeric (Mycenaean) Ithaca, as everything seems to indicate, is located in southeastern Cephalonia (Kefalonia) and the "talking stones" have now been found.

Aerial photograph of a section of the Mycenaean-period processional road that connected the settlement center with the city’s necropolis in the area of Riza, Tzannata (SE Cephalonia – Heraeum plain). Excavation by Dr. Antonis Vasilakis, Honorary Ephor of Antiquities, former Ephor of Prehistoric and Classical Antiquities of Cephalonia, Ithaca, Zakynthos. Photo: Kostas Koklanos.

The evidence of Homeric topography as recorded in the Odyssey confirms that the center of Homeric Ithaca - as everything shows- located in SE Cephalonia and not on modern Ithaki, nor on Lefkada, nor on the Paliki peninsula, nor in any other part of Cephalonia, nor elsewhere.

The main reasons that led the ruling class of the Cephallenians in the Mycenaean period to choose SE Cephalonia as the administrative seat of their insular kingdom will be analyzed below.

Dedicated to all our fellow rowers, and especially to the memory of all those who “departed” along the way. Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

---

Introduction

The purpose of this post—regardless of what you may have read in our earlier writings on the topography of Homeric Ithaca—is to provide the reader with the opportunity to evaluate, with their own knowledge and judgment, those passages of the Homeric epics that record the geographical position of Homeric Ithaca in relation to its wider surroundings, and to agree or disagree with our position that the center of Homeric Ithaca lay in SE Cephalonia.

Let us therefore turn to the matter itself.

Suppose you have not yet formed an opinion about where the center of Homeric Ithaca was located in Mycenaean times; or perhaps you have not had the time to study Homer’s descriptions in detail; or perhaps you have read them and already formed your own view; or finally, you may be one of the many who are completely confused by the multitude of theories about Homeric Ithaca. And suppose someone were to ask you:

• Where would you estimate—according to your own logic—that the center of Homeric Ithaca ought to have been located in the Mycenaean era? 
• Should it have been on Lefkada? 
• On modern Ithaki? 
• On Cephalonia? And if so, where exactly—on its western side, in its center, along its southeastern shores, or in the north?

If you were one of these people, what answer would you give?

Do Homeric and Mycenaean Ithaca coincide or not ? Is modern Ithaca the island of Odysseus ?

Homer's Odyssey, Rhapsodies 9.19-28

One of the most discussed passages in the Odyssey that describes in great detail the geographical location of Ithaca in the time of Odysseus. Which "Ithaca" is it really referring to?

Text: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas.  

Dedicated to the memory of the late Aikaterini (Kitty) Vergoti–Ieronymaki

INTRODUCTION

The present post that you are about to read, like the previous one https://homericithaca.blogspot.com/2025/09/is-monumental-mycenaeantholos-tomb-of.html, continues a series of posts that will be published through this blog in order to provide a number of answers to the perennial and reasonable questions that have been asked over time regarding one of the greatest unsolved problems of world archaeology: the identification of the so-called “Homeric Ithaca.”

THE QUESTION OF HOMERIC ITHACA

In the Homeric texts there are several references and descriptions related to the location and geomorphology of Ithaca in the time of Odysseus[1]. However, two are the most well-known to the general public.

The first is the description of Odysseus’ realm in the ‘Catalogue of Ships’ in the Iliad (2.631-637) [2]. The second passage comes from the Odyssey (9.19-28) [3], where Odysseus is giving an account of himself to Alkinoos, king of the Phaiakes. (For the geographical location of the so-called Homeric Ithaca, see:      https://homericithaca.blogspot.com/2018/09/serching-for-exact-location-of-clearly.html)

But when we search for answers about the so-called “Homeric Ithaca,” which Ithaca are we talking about? The Ithaca of historical times, already known from the 5th century BC? The Ithaca of the so-called “age of Homer” (9th–7th centuries BC)? Or the Mycenaean Ithaca of the time of Odysseus and the Trojan War, which is dated roughly to 1250 BC? To what extent can all these “Ithacas” coincide in one place, and if not, where might they differ?

Is the Monumental MycenaeanTholos Tomb of Tzannata in Southeastern Kefalonia the Tomb of Odysseus?

The Mycenaean Tholos Tomb of Tzannata (Poros, Kefalonia) and the Question of Odysseus’ Historicity

Abstract

This post presents a philological and archaeological examination of the monumental Mycenaean tholos tomb at Tzannata (Bourtzi–Rogos), Poros, in southeastern Kefalonia (Cephalonia), and considers its possible identification as the grave of the Homeric Odysseus. Drawing on targeted field research, excavation reports, material finds, and topographic comparisons with Homeric descriptions, the study assesses two interlinked questions: first, whether Homeric Ithaca corresponds to a real geographical-political entity; and second, whether the administrative centre (asty) associated with Odysseus might be localized in Kefalonia rather than on the modern island called Ithaca (Ithaki). The post argues that the archaeological evidence from the Herakleian plain - Pronnoi (S.E Kefalonia) and, in particular, the monumental tholos tomb at Tzannata, offers a compelling candidate for the funerary centre of the Mycenaean ruling elite of the Cephallenians and thus merits serious consideration in the debate on Odysseus’ historicity.

Aerial photograph of the monumental tholos tomb at Tzanata, excavated by the archaeologist Dr. Lazaros Kolonas during the campaigns of 1992–1994 (Photo: Kostas Koklanos)

Text: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Since the discovery (3 September 1991) of the monumental tholos tomb of the Mycenaean period at the site of Bourtzi–Rogos in Tzanata, near Poros in southeastern Kefalonia, within the framework of our targeted research [1] concerning the location of the asty of Homeric Ithaca, and in conjunction with the content of the first scientific reports issued after the excavation of the monument (1992–1994) by the archaeologist Dr. Lazaros Kolonas, as well as the subsequent scholarly discussion that has followed to the present day, a decisive and critical question has continued to hover:

Could the monumental royal tholos tomb of Tzanata in southeastern Kefalonia in fact be the tomb of Odysseus?

«Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;»

«Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;»

Text : Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas. Αφιερωμένο στο εγγονάκι μας τον Αλέξανδρο Ηarvey.

Το έτος 1998 κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση η μελέτη δύο κορυφαίων πανεπιστημιακών των Η.Π.Α του Victor Davis Hanson[1] & John Heath[2] με τίτλο Who Killed Homer? η οποία το 1999 εκδόθηκε και στην Ελλάδα σε μετάφραση στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ με τον ομώνυμο τίτλο «ποιος σκότωσε τον Όμηρο;»

Με το βιβλίο αυτό οι δύο προαναφερόμενοι συγγραφείς προσπάθησαν να αφυπνίσουν τους αναγνώστες για την κατάρρευση των κλασικών σπουδών παγκοσμίως επιχειρώντας να δώσουν την δική τους απάντηση στο σχετικό ερώτημα.

Ο τίτλος προκλητικός.

Η ομηρική και η μυκηναϊκή Ιθάκη ταυτίζονται ή όχι; Είναι η σημερινή Ιθάκη το νησί του Οδυσσέα;

 

                                  Γιάννης Γαΐτης (1923 - 1984) Σειρήνες - Οδυσσέας, 1980                                Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου / National Gallery

Text : Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Αφιερωμένο στην μνήμη της αείμνηστης Αικατερίνης (Κίττυς) Βεργωτή - Ιερωνυμάκη 

 Η συγκεκριμένη ανάρτηση που θα διαβάσετε, όπως ήταν και η προηγούμενη, https://homericithaca.blogspot.com/2024/08/blog-post.html, αποτελούν την συνέχεια ενός κύκλου αναρτήσεων που θα δημοσιευθούν μέσα από αυτό το blog προκειμένου να δοθούν μια σειρά από απαντήσεις στις κατά καιρούς εύλογες ερωτήσεις που έχουν τεθεί διαχρονικά και έχουν σχέση με ένα από μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα της παγκόσμιας αρχαιολογίας, τον εντοπισμό της λεγόμενης "Ομηρικής Ιθάκης". 

Είναι ο μνημειώδης ηγεμονικός θολωτός τάφος των Τζαννάτων στην Ν.Α Κεφαλληνία ο τάφος του Οδυσσέα;

 Αεροφωτογραφία του μνημειώδους θολωτού τάφου των Τζαννάτων που ανέσκαψε ο αρχαιολόγος Δρ. Λάζαρος Κολώνας  την διετία 1992-1993 (Φωτ. Λάζαρος Κολώνας) 

Text : Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Από την εποχή που εντοπίσαμε (3/9/1991) τον μνημειώδη θολωτό τάφο της μυκηναϊκής περιόδου στην θέση Μπούρτζι - Ρωγός στα Τζαννάτα Πόρου στην Ν.Α Κεφαλληνία στα πλαίσια της στοχευμένης  έρευνάς μας [1] για την θέση που θα πρέπει να βρισκόταν το άστυ της ομηρικής Ιθάκης και σε συνδυασμό με το περιεχόμενο των πρώτων επιστημονικών ανακοινώσεων που έγιναν μετά την ανασκαφή του μνημείου (1992-1993) από τον αρχαιολόγο Δρ. Λάζαρο Κολώνα και των όσων ακολούθησαν μέχρι σήμερα αιωρείται ένα καθοριστικό ερώτημα κρίσεως: 

Η περιστροφή του ρόμβου,ένα σύγχρονο "αυγό του Κολόμβου", στην υπηρεσία της επίλυσης ενός σύνθετου Ομηρικού γρίφου.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas
Αφιερωμένο στην μνήμη δύο αγαπητών μας φίλων και συνεργατών που πέρασαν πρόσφατα τις πύλες του Ήλιου:  στον Δ/τη της Έδρας των Ελληνικών Σπουδών "Σταύρος Νιάρχος" του πανεπιστημίου Simon Fraser στον Καναδά, καθηγητή Dr. Andre Gerolymatos και στον Δανό αρχαιολόγο της παγκόσμιας Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης καθηγητή  Dr. Klavs Randsborg. (Φωτογραφία από το διαδίκτυο)

       Ερμηνεύοντας την τοπογραφία του έπους, το μυθολογικό του υπόστρωμα και τα ίχνη που άφησαν στο έδαφος οι μακρινοί μας πρόγονοι θα επιχειρήσουμε μέσα μέσα από αυτήν την ανάρτηση, αλλά και από τις επόμενες που θα ακολουθήσουν να σας δώσουμε όσο είναι εφικτό  μια σειρά από εκλαϊκευμένες για το ευρύ κοινό απαντήσεις στα πλέον συχνά ερωτήματα που τίθενται  και που εύλογα γεννήθηκαν μετά από τα πρώτα συμπεράσματα των ανασκαφών που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Ν.Α Κεφαλληνία και ιδιαιτέρως στο «Ηράκλειο Πεδίο», στην περίκλειστη και αρδευόμενη κοιλάδα των αρχαίας πόλης - κράτους των Πρόννων.

"Ήμουν και εγώ εκεί" στην εποχή του Οδυσσέα

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas    
Αφιερωμένο στην μνήμη της Γεωργίας Ταρσούλη 

Πρόλογος

Είναι γεγονός πως τα έπη του Ομήρου διέσωσαν μια πολύτιμη βάση δεδομένων που εμπλούτισαν και καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την μνήμη, την γνώση, την ποιότητα  και το ήθος του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού. Γεγονός είναι επίσης πως σε όλες τις εμφάσεις και σε όλες τις φάσεις όλων των ιστορικών περιόδων από την στιγμή που εμφανίστηκαν τα συγκεκριμένα κείμενα, δεν σταμάτησαν ποτέ να αποτελούν μια αέναη πηγή έμπνευσης, γόνιμων σχολιασμών, αλλά και έντονων διενέξεων όσο κανένα άλλο κείμενο στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ενδεικτικό είναι πως σε πρόσφατη ψηφοφορία που έγινε από το BBC η Οδύσσεια του Ομήρου κατέλαβε την πρώτη θέση παγκοσμίως ως το κορυφαίο έργο ανάμεσα σε 100 ιστορίες που διαμόρφωσαν τον κόσμο. 

Η επικρατούσα άποψη που θέλει τα έπη αυτά να είναι προϊόν μιας συνειδητής ανασύνθεσης ενός απόμακρου και χαμένου στην αχλή των μύθων ηρωικού κόσμου, που η σύνθεσή τους συντελέστηκε στα πρώιμα ιστορικά χρόνια, έχει φέρει στην επιφάνεια ένα τεράστιο πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων, που συνήθως δικαιολογούνται στις μέρες μας στο πλαίσιο ενός σκόπιμου και συνειδητού ‘αρχαϊσμού’ εκ μέρους του ποιητή, ή των ποιητών για όσους πιστεύουν ότι ήταν περισσότεροι του ενός. 

Η σύγκριση της Ομηρικής (προϊστορικής) τοπογραφίας με την τοπογραφία των ιστορικών χρόνων στην λεκάνη της Μεσογείου, ταυτίσεις και διαφορές

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas.
Αφιερωμένο στην μνήμη του αείμνηστου και αγαπημένου μας φίλου και συνεργάτη Γεράσιμου Αρσένη                      

Πρόλογος

Σε μια προηγούμενη ανάρτησή μας που έφερε τον τίτλο: ναιετάω δ' Ἰθάκην εὐδείελον (κατοικώ στην ξέφαντη Ιθάκη) όπως και με το αντίστοιχο κείμενο στην Αγγλική γλώσσα με τίτλο: Searching for the exact location of "clearly-seen" Ithaca, the capital of Odysseus’ Mycenaean island kingdom in Western Greece. επιχειρήσαμε να προσδιορίσουμε την ακριβή γεωγραφική θέση της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) Ιθάκης της εποχής του Οδυσσέα.

Στα εύλογα και λογικά ερωτήματα «που, πως, πότε και γιατί» που κατά κόρον ακούγονται όταν διατυπώνεται η συγκεκριμένη θέση, ότι δηλαδή η Ομηρική (Μυκηναϊκή) Ιθάκη είναι η Κεφαλληνία και όχι το σημερινό νησί της Ιθάκης, κρίναμε σκόπιμο ότι πριν επιχειρηθεί η απάντησή τους καλό θα ήταν να δώσουμε στον αναγνώστη την πλήρη εικόνα της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) τοπογραφίας ούτως ώστε να μπορέσει ο ίδιος να επαληθεύσει ή όχι τις σχετικές πληροφορίες και να εξάγει με την δική του λογική τα όποια συμπεράσματα.

Searching for the exact location of "clearly-seen" Ithaca, the capital of Odysseus’ Mycenaean island kingdom in Western Greece.

Dedicated to our friends, Eric & Susanne Metaxas. 

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Introduction

The search for Homeric Ithaca and the controversy over whether it could be definitely identified with the Ithaki of historical times appears to date back to very early in the historical era. Of the ancient writers, Strabo (C 454) is the one who tells us most about the doubt in the minds of the geographers and historians of antiquity when he says:

«Ού γάρ ευκρινώς αποδίδωσιν ο ποιητής ούτε περί της Κεφαλληνίας ούτε περί της Ιθάκης και των άλλων πλησίον τόπων, ώστε και οι εξηγούμενοι διαφέρονται και οι ιστορούντες.»

" For the poet [sc. Homer] does not express himself clearly concerning either Kephallenia or Ithaca or the other places nearby, with the result that both commentators and historians disagree with one another ". 

.

Lifting the veil that covered "lost" Αsteris; the "ghost island" of Homeric topography.

Dedicated to our children Ody, Phillip and Anna
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

ASTERIS, 

‘THE ISLAND OF THE SUITORS’

There is a rocky island in the middle of the sea, 
[midway between Ithaca and rugged Samos,]* 
called Asteris. It is of no great size, but it has safe harbours, one on each side; 
and there the Achaians set their ambush [for Telemachos] and lay in wait.   (Od. 4.844-847)

ἔστι δέ τις νῆσος μέσσῃ ἁλὶ πετρήεσσα,
[μεσσηγὺς Ἰθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,]*
Ἀστερίς, οὐ μεγάλη· λιμένες δ᾽ ἔνι ναύλοχοι αὐτῇ
ἀμφίδυμοι· τῇ τόν γε μένον λοχόωντες Ἀχαιοί.        (Od. 4.844-847)

The quest for Homeric Ithaca usually starts with what is theoretically the thorniest problem of Homeric geography, which has to do with the existence and precise position of the islet of Asteris. It is the island where the suitors vying for the throne of Ithaca spent twenty-eight days lying in wait for Telemachos with the intention of killing him on his way back from Pylos.

Το κέντρο της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) Ιθάκης βρίσκεται στην Ν.Α Κεφαλληνία και οι "ομιλούσες πέτρες" έχουν πλέον βρεθεί.

Αεροφωτογραφία τμήματος πομπικής οδού της μυκηναϊκής εποχής που συνέδεε το οικιστικό κέντρο με την νεκρόπολη του άστεως στην περιοχή Ρίζα Τζαννάτων.( Ν.Α Κεφαλληνία -Ηράκλειο πεδίο). 
Ανασκαφή: αρχαιολόγος Δρ. Αντώνης Βασιλάκης Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων,  τ. Έφορος  Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Ζακύνθου.   Φωτογραφία: Κώστας Κόκλανος 

Τα αποδεικτικά στοιχεία της Ομηρικής τοπογραφίας έτσι όπως καταγράφονται στο έπος της Οδύσσειας που επιβεβαιώνουν ότι: το κέντρο της Ομηρικής Ιθάκης είναι στην Ν.Α Κεφαλληνία και δεν είναι, ούτε στο σημερινό νησί της Ιθάκης, ούτε στην Λευκάδα, ούτε στην χερσόνησο της Παλικής, ούτε σε κάποιο άλλο τμήμα της νήσου Κεφαλληνίας ή οπουδήποτε αλλού. 

Οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν  την άρχουσα τάξη των Κεφαλλήνων κατά την μυκηναϊκή περίοδο να επιλέξουν την Ν.Α Κεφαλληνία ως έδρα διοίκησης του νησιωτικού τους βασιλείου.    

Αφιερωμένο σε όλους του συντρόφους μας κωπηλάτες και ιδιαιτέρως στην μνήμη όλων εκείνων που "έφυγαν" στην πορεία.
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Εισαγωγή:

Ο σκοπός αυτής της ανάρτησης - και ανεξάρτητα από τα όσα ενδεχομένως έχετε διαβάσει σε προγενέστερες αναρτήσεις μας για την τοπογραφία της Ομηρικής Ιθάκης - είναι να δώσει στον αναγνώστη την δυνατότητα να αξιολογήσει με τα δικά του γνωστικά εργαλεία και κρίση τα σημεία εκείνα των Ομηρικών επών που καταγράφουν την γεωγραφική θέση της Ομηρικής Ιθάκης σε σχέση με το ευρύτερο περιβάλλον της και να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με την θέση μας οτι το κέντρο της Ομηρικής Ιθάκης είναι στην Ν.Α Κεφαλληνία.. 

Δουλίχιον: η χαμένη "Μακρόνησος" της Ομηρικής τοπογραφίας

Αναζητώντας το πολύπυρον (σιτοφόρο) και ποιήεν (χλοερό) νησί του Δουλιχίου της εποχής του Οδυσσέα και του Μέγη.

Αφιερωμένο στην μνήμη του αείμνηστου ομηριστή Δρ. Βαγγέλη Πανταζή [1]

(Text: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas)

Σε προηγούμενη ανάρτηση (βλέπε: http://homericithaca.blogspot.gr/2017/11/blog-post_10.html η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της παρούσης αναρτήσεως) ασχοληθήκαμε με τον εντοπισμό της λεγόμενης Ομηρικής Ιθάκης καταλήγοντας στο βάσιμο συμπέρασμα ότι η Ομηρική (Μυκηναϊκή)  Ιθάκη είναι το σημερινό νησί της Κεφαλληνίας.

Συνεχίζουμε την έρευνα αυτήν την φορά για την αναζήτηση της θέσης του Ομηρικού Δουλιχίου, ενός κραταιού νησιού, πολυάνθρωπου και πλουτοπαραγωγικού που έστειλε 40 πλοία στην εκστρατεία της Τροίας (Ιλιάδα Β στιχ 625-630) και 52 μνηστήρες, τους περισσότερους, για την διεκδίκηση του θρόνου της Ιθάκης (Οδ. π 245-253).

Είναι εκείνο το νησί που χάθηκαν εντελώς τα ίχνη του μέσα στην αχλή που άφησαν πίσω τους οι λεγόμενοι σκοτεινοί αιώνες και εξακολουθεί να είναι από την εποχή της αρχαιότητας μέχρι στις μέρες μας "η πέτρα του σκανδάλου" της Ομηρικής τοπογραφίας για το οποίο είχε πει ο μεγάλος Γερμανός γεωγράφος Joseph Partsch [2] ότι: «η απλουστάτη λύσης θα ήτο εάν τις ηδύνατο να παραδεχθή ότι η αμφισβητήσιμος αύτη νήσος εξηφανίσθη βυθιστείσα»

ναιετάω δ' Ἰθάκην εὐδείελον (κατοικώ στην ξέφαντη Ιθάκη)

Η γεωγραφική θέση της Ομηρικής Ιθάκης στην εποχή του Οδυσσέα

                                                                                                                                                                   ( Photo by Kadoulas) 

Αφιερωμένο στους μετανάστες; μας και στους ναυτικούς μας, τους απανταχού της γης "Οδυσσείς" που ακολουθώντας τα ίχνη που άφησε ο μεγάλος τους πρόγονος έφτασαν, όπως και αυτός έφτασε, σε κάθε γωνιά του πλανήτη έχοντας πάντα στο μυαλό και την σκέψη τους το ταξίδι της επιστροφής στην πατρώα γη των Κεφαλλήνων.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Ένα από τα πλέον πολυθρύλητα βασίλεια των Ομηρικών επών που καταγράφονται στον περίφημο «νηών κατάλογο» της Ιλιάδος ήταν το βασίλειο της Ιθάκης, όπου άνακτας, σύμφωνα με τα έπη, ήταν ο πορθητής της Τροίας, Οδυσσέας Λαερτιάδης ηγούμενος των «μεγάθυμων Κεφαλλήνων» (Όμηρος Ιλιάδα Β- νηών κατάλογος- στιχ. 631-637)

Η Αστερίδα, το "νησί φάντασμα" της Ομηρικής τοπογραφίας.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Αστερίς

«Το νησί των μνηστήρων»

το «οξύ νύχι» ενός καλά «κρυμμένου λέοντα» της Ομηρικής τοπογραφίας.

ἔστι δέ τις νῆσος μέσσῃ ἁλὶ πετρήεσσα,

[μεσσηγὺς Ἰθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,]*

Ἀστερίς, οὐ μεγάλη· λιμένες δ᾽ ἔνι ναύλοχοι αὐτῇ

ἀμφίδυμοι· τῇ τόν γε μένον λοχόωντες Ἀχαιοί.                (Οδ.δ 844-847)               

Υπάρχει κάποιο νησί μεσοπέλαγα  βραχώδες

[μεταξύ της  Ιθάκης και της βραχώδους Σάμου,]* 

το όνομά του είναι Αστερίς. Δεν είναι μεγάλο νησί αλλά έχει λιμάνια ασφαλή και αμφίδυμα (το ένα λιμάνι αντίθετα από το άλλο).  Εκεί τον παραμόνευαν οι Αχαιοί.    

Η αποκάλυψη της νήσου Αστερίδος, ήταν και εξακολουθεί να είναι μέχρι και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα της Ομηρικής τοπογραφίας. Ήταν σύμφωνα με τις ομηρικές περιγραφές εκείνο το νησί που καιροφυλαχτούσαν στα ναύλοχα και αμφίδυμα λιμάνια του επί 28 μέρες και νύχτες οι μνηστήρες του θρόνου της Ιθάκης, σκαρφαλωμένοι την ημέρα στις ανεμοδαρμένες κορυφές του και την νύχτα κάνοντας συνεχώς περιπολίες με το πλοίο τους, για να σκοτώσουν τον Τηλέμαχο όταν θα επέστρεφε με το πλοίο του από την Πύλο (Οδ. π.363-370).

[ἐν δήμῳ Ἰθάκης].Στα βήματα του Οδυσσέα του Τηλέμαχου και του Εύμαιου (μέρος 2ον)

Ο Οδυσσέας, ταπεινός ζητιάνος, πιάνει το χέρι της περίλυπης Πηνελόπης. Πίσω της ο Τηλέμαχος και δύο γέροντες, ο Λαέρτης και ο Εύμαιος
 («Μηλιακό» ανάγλυφο π. 460-450 π.Χ(Εικόνα από το βιβλίο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Θεοί & Ήρωες – Τρωικός πόλεμος – Οδύσσεια» της Σέρβη Κατερίνας)

Αφιερωμένο σε όλους τους φίλους και συνεργάτες μας που ιχνηλατήσαμε μαζί τους αυτά τα μονοπάτια και μοιράστηκαν μαζί μας σκέψεις ιδέες και συναισθήματα.
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas  

ἄστεος ἐγγὺς

Πρόλογος 

Σε προηγούμενη ανάρτησή μας που αφορούσε το  πρώτο μέρος της Ομηρικής τοπογραφίας για τα "εν δήμω Ιθάκης" http://homericithaca.blogspot.gr/2017/01/1.html  είχαμε γράψει χαρακτηριστικά οτι στις αναφερόμενες  στο έπος πεζοπορικές διαδρομές κρίνεται σε μεγάλο βαθμό η αξιοπιστία της Ομηρικής τοπογραφίας και ιδιαιτέρως για την πιθανολογούμενη αληθή σχέση της με το γεωμορφολογικό περιβάλλον της Ν.Α Κεφαλληνίας εκεί όπου για αρκετά χρόνια τώρα εξελίσσεται μια διεπιστημονική έρευνα για την ταυτοποίηση του σπουδαίου μυκηναϊκού κέντρου που έχει εντοπίσει η αρχαιολογική σκαπάνη από το 1991.

[ἐν δήμῳ Ἰθάκης]. Στα βήματα του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου.(μέρος 1ον)

 Από το "Σπήλαιο των Νυμφών", στην "Πρώτη ακτή", την "Κόρακος πέτρη"  και την "Αρέθουσα κρήνη"

Αριστερά : Ο Οδυσσέας φτάνει στις χοιρομάντρες του Εύμαιου  (The story of the World by M.B Synce).  Δεξιά:  Ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στον Τηλέμαχο (έργο του Henri-Lucien Doucet)

Αφιερωμένο στους αγαπητούς μας φίλους και συνεργάτες  Πόπη και  Κώστα Ζαπάντη.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

     Κομβικό Ομηρικό τοπωνύμιο αλλά και σημείο αναφοράς της Ομηρικής τοπογραφίας ήταν η επονομαζόμενη «πρώτη ἀκτὴ Ἰθάκης» όπως την αποκαλεί η θεά Αθηνά συμβουλεύοντας τον Τηλέμαχο για το τι πρέπει να κάνει όταν θα έφτανε με το πλοίο του στην πρώτη (την νοτιότερη) ακτή της Ιθάκης επιστρέφοντας από την Πύλο. 

Τhe world famous lake-cave "Melissani" on Kefalonia: Τhe mysterious "Cave of the Nymphs", one of the unmistakable landmarks in Homeric Ithaca's landscape.

Athena: "But come now, to convince you I will show you the land of Ithaca... This is the spacious, vaulted grotto … where  was the dwelling of the “bees” [soul](Od. 13.344 - 351) 

ἀλλ᾽ ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος, ὄφρα πεποίθῃς...τοῦτο δέ τοι σπέος ἐστὶ κατηρεφές, … ἔνθα … τιθαιβώσσουσι μέλισσαι....  (Od. 13.344 - 351) 

The lake - cave of "Melissani" at Kefalonia (Karavomylos, Sami).One of the most beautiful lakes in the world !!!  Homer’s famed "Cave of the Nymphs", one of the distinctive landmarks that Athena conjures up to convince Odysseus that he is back in his homeland after twenty years away from Ithaca.(Od. 13.344-351)

Dedicated to our good friend, the historian Dr. Petros Petratos.
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Necessary reminder.

Before reading the following text, for better understanding, it is imperative to read as an introduction to the previous post: 

http://homericithaca.blogspot.gr/2016/02/the-talking-pictures-of-homeric_24.html

      When Odysseus arrives back in his homeland and Athena appears to him, he does not recognize her. So what does she do to persuade him that he really is back in Ithaca? She "scattering the mist to reveal the land’" and Athena shows him two of the most unmistakable landmarks of his homeland, which anyone who was familiar with them could not fail to recognize.

The ‘talking pictures’ of Homeric topography

     Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

       It is a fact that the reliability of Homeric topography has  been called in question since the early years of the historical era, and the argument still rages unabated today. The unending dispute over the authorship, date of origin, composition and subsequent revision of the Homeric epics has not allowed any firm conclusions to be drawn with regard to their dating.

Ο Αίνος της Κεφαλληνίας είναι το "Νήριτον το εινοσίφυλλον" το πανταχόθεν ορατό, αριπρεπές, δασώδες και απόκρημνο Όρος της Ομηρικής Ιθάκης και καύχημα του Οδυσσέα.

ἀλλ᾽ ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος, ὄφρα πεποίθῃς…τοῦτο δὲ Νήριτόν ἐστιν ὄρος καταειμένον ὕλῃ  (οδ. ν 344 & 351)

Έλα, σκοπεύω τώρα να σου δείξω σήματα της Ιθάκης για να πεισθείς…και αυτό είναι το Νήριτον, βουνό κατάφυτο από δένδρα.

«σφιν ὑπὲκ νεφέων Ἰθάκης τ' ὄρος αἰπὺ πέφαντο»

Dedicated to Dr. John T. Pierce, Dean of the Faculty of Environment at Simon Fraser University
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Το  Νήριτον το εινοσίφυλλον, το καύχημα του Οδυσσέα, το  πανταχόθεν ορατό,αριπρεπές, δασώδες και απόκρημνο Όρος της Ομηρικής Ιθάκης  

    Κανένα άλλο τοπόσημο δεν έχει διασυνδεθεί τόσο πολύ στα Ομηρικά έπη ως σημείο αναφοράς και αναγνώρισης ενός τόπου όσο το όρος Νήριτον της Ομηρικής Ιθάκης. Είναι παραπάνω από εμφανές, όπως θα διαπιστώσουμε παρακάτω, ότι το όρος Νήριτον είναι:

Στο νησί της Κεφαλληνίας βρίσκεται το "θαύμα ιδέσθαι" λιμνοσπήλαιο των νυμφών Νηϊάδων της Οδύσσειας ! Είναι το εντυπωσιακό λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης που σύμφωνα με τον Όμηρο ήταν η κατοικία των Μελισσών !!!

"ἀλλ᾽ ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος, ὄφρα πεποίθῃς τοῦτο δέ τοι σπέος ἐστὶ κατηρεφές.....ἔνθα τιθαιβώσσουσι μέλισσαι". (Οδ ν,334 &338) 

«αλλά εμπρός θα σου δείξω τις τοποθεσίες της Ιθάκης για να πειστείς. Αυτό είναι το σπήλαιο το ευρύχωρο και θολωτό...που ήταν η κατοικία των «μελισσών»(Οδ ν,334 &338)

Πανοραμικές φωτογραφίες από το "θαύμα ιδέσθαι" λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης όπου σύμφωνα με τον Όμηρο ήταν κατοικία των Μελισσών ( ψυχών), στην θέα του οποίου ο Οδυσσέας μόλις του το υπέδειξε η θεά Αθηνά αναγνώρισε την πατρίδα του, την Ιθάκη.

Αφιερωμένο στον αγαπητό μας φίλο και συνεργάτη Δρ. Πέτρο Πετράτο
(Τext: Hettie Putman Cramer, Makis Metaxas)

Το πρώτο χαρακτηριστικό τοπόσημο της Ιθάκης του Οδυσσέως ήταν το θαύμα ιδέσθαι περίφημο σπήλαιο των νυμφών (οδ ν 96-112) που βρισκόταν κοντά στο λιμάνι του Φόρκυνα, αφιερωμένο στις νύμφες Νηϊάδες (Ναϊάδες)[1] (=οι Νύμφες των ρεόντων υδάτων), το οποίο ήταν γεμάτο  με τρεχούμενα νερά και σταλαχτίτες, σκοτεινό στο βάθος, με χρώματα αλιπόρφυρα, φερόμενο ως κατοικία των Μελισσών[2](ψυχών).

Οι "ομιλούσες εικόνες" της Ομηρικής τοπογραφίας.

             σκέδασ᾽ ἠέρα, εἴσατο δὲ χθών· (Οδ ν 352)                                                                              "σκόρπισε η καταχνιά και φάνηκαν οι τόποι." 

               Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

[Αφιερωμένο στον Κεφαλλήνα Νομικό Φώτη Κρεμμύδα, μέγα χορηγό των αρχαιολογικών ερευνών και των πολιτιστικών δράσεων στον γενέθλιο τόπο του.]  

    Είναι γεγονός ότι η εγκυρότητα της Ομηρικής τοπογραφίας αμφισβητήθηκε από τα πρώιμα ιστορικά χρόνια και συνεχίζεται αμείωτη ως τις ημέρες μας. Η διαρκής αμφισβήτηση για την πατρότητα, τους χρόνους της γένεσης, της σύνθεσης ή της ανασύνθεσης των Ομηρικών επών δεν επέτρεψε την εξαγωγή στέρεων συμπερασμάτων καθιστώντας εκ προοιμίου αμφισβητήσιμη την κάθε νέα πρόταση.

La tombe à Tholos de Tzannata

Une preuve supplémentaire de présence de la civilisation mycénienne en Céphalonie
a été découverte à Tzanata près de Poros.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Where on Earth is Homer's Ithaca? Που τελικά είναι η Ομηρική Ιθάκη;

The most important theories and studies on the location  of Homeric Ithaca from the Renaissance to the present day

Οι κυριότερες θεωρίες και μελέτες για την θέση της Ομηρικής Ιθάκης από την εποχή της Αναγέννησης μέχρι σήμερα.

  Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Βενετικός χάρτης της Πελοποννήσου (πιθανόν 15ου αιώνα).Η παραδοξότητα του χάρτη είναι η απουσία της καταγραφής των νησιών Κεφαλληνίας, Ιθάκης και Λευκάδος ενώ καταγράφει μόνο το νησί της Ζακύνθου, τις Εχινάδες και τα νησιά των Στροφάδων.

All what the wind brings "όσα φέρνει ο άνεμος"

and the immortal deity who guards and protects you will send you a following breeze.

                                                                                                           (Od. 15.34-35)

The coming offprint entitled "ASTERIS: The island of the suitors"  is one of several self-contained, popularized excerpts from a much longer work on the Homeric geography and topography of Western Greece.

Bearing in mind the particular readership for which this paper is chiefly intended, we have deliberately eschewed analysis of specialized issues and excessive use of citations and footnotes, which are mainly of

The excellent communication between Homeric Ithaca and the mainland of Elis (Northwestern Peloponnese) .

 (excerpt from the book: Homeric Ithaca, H. Putman Cramer / G. Metaxas Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas )

The excellent communication between Homeric Ithaca and the mainland of Elis at Kyllene as a pointer to the age-old interaction and communication between southeastern Kephallenia and Kyllene and the western Peloponnese

We have intentionally left till last the matter of the excellent communication and close relationship between Homeric Ithaca and the Kyllene region of Elis. Homer makes it clear that this relationship applied to the ordinary people of Ithaca as well as the nobles when he tells us (Od. 4.632-637) that Noemon wanted his ship back to cross over to the plains of Elis, where he had some mares and young mules, and bring one of them back to be broken in.

like a sea-gull that roams the waves.....(σαν γλάρος των κυμάτων δρομέας....)

     Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Odysseus as a "sea-gull" that roams the waves

This following excerpt from 'Alexandra' of Lycophron (4th century BC) is 'puzzling' and highly prophetic. It is one of the 'darker' and yet most famous poems of Greek antiquity. It locates Odysseus' palace, where all

The Lost Kingdom of Homer's Doulichion

          By Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

"Graecia Antiqua" Johannes Laurenmberg  Collection of Fotis Kremmydas.

It is well known that the epic poem of the ‘Odyssey’ and the special importance of the name Odysseus have triggered the search for the location of Homer’s Ithaca and for the palaces of the ‘anax’ (king) of the Kephallenes. This has always been an important issue at all levels of research. 

However, the identification of the position of Homeric Doulichion - the Mycenaean Kingdom at the border of the Kingdom of Odysseus from where as many as forty ships were sent to the Trojan War as well as the largest amount of suitors to claim the throne of Homer's Ithaca - was actually the biggest mystery of the Homeric topography since ancient times.

After reading carefully where and how Homer describes the location and geomorphology of Doulichion, it is very important to realize that from the 5th century B.C. the ancient Greek historians and geographers have

Odysseus Kingdom and the location of Homer's Ithaca

 Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Myceanaean  Greece 1250 B.C

The search for Homer’s Ithaca and the controversy over whether it could be definitely identified with the Ithaki of historical times appears to date back to very early in the historical era. Of the ancient writers, Strabo (C 454) is the one who tells us most about the doubt in the minds of the geographers and historians

Ithaca and Homer : Towards a Solution of an Old Mystery.

LH (Mycenaean) settlement at Tzannata /Poros Kephallenia (Kefalonia) :                          

A strong candidate for the seat of King Ulysses                            

(excerpt from the book: Homeric Ithaca, H. Putman Cramer / G. Metaxas)

 Photo from the central chamber of the monumental tholos tomb excavated  from 1992 to 1994 by Dr Lazaros Kolonas, who became later the  General Director of Antiquities of the Greek Ministry of Culture.

Recent excavations and archaeological research have shown that the Pronnoi (Πρόννοι) district, in the southeastern part of Kephallenia (Kefalonia), contains a great many prehistoric sites. The outstanding find in this area has been the monumental Mycenaean royal tholos tomb and part of a LH. (Mycenaean) 1600-1100 BC settlement near the village of Tzannata which attests to the existence of a major city of some