"Ήμουν και εγώ εκεί" στην εποχή του Οδυσσέα

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas    
Αφιερωμένο στην μνήμη της Γεωργίας Ταρσούλη 

Πρόλογος

Είναι γεγονός πως τα έπη του Ομήρου διέσωσαν μια πολύτιμη βάση δεδομένων που εμπλούτισαν και καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την μνήμη, την γνώση, την ποιότητα  και το ήθος του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού. Γεγονός είναι επίσης πως σε όλες τις εμφάσεις και σε όλες τις φάσεις όλων των ιστορικών περιόδων από την στιγμή που εμφανίστηκαν τα συγκεκριμένα κείμενα, δεν σταμάτησαν ποτέ να αποτελούν μια αέναη πηγή έμπνευσης, γόνιμων σχολιασμών, αλλά και έντονων διενέξεων όσο κανένα άλλο κείμενο στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ενδεικτικό είναι πως σε πρόσφατη ψηφοφορία που έγινε από το BBC η Οδύσσεια του Ομήρου κατέλαβε την πρώτη θέση παγκοσμίως ως το κορυφαίο έργο ανάμεσα σε 100 ιστορίες που διαμόρφωσαν τον κόσμο. 

Η επικρατούσα άποψη που θέλει τα έπη αυτά να είναι προϊόν μιας συνειδητής ανασύνθεσης ενός απόμακρου και χαμένου στην αχλή των μύθων ηρωικού κόσμου, που η σύνθεσή τους συντελέστηκε στα πρώιμα ιστορικά χρόνια, έχει φέρει στην επιφάνεια ένα τεράστιο πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων, που συνήθως δικαιολογούνται στις μέρες μας στο πλαίσιο ενός σκόπιμου και συνειδητού ‘αρχαϊσμού’ εκ μέρους του ποιητή, ή των ποιητών για όσους πιστεύουν ότι ήταν περισσότεροι του ενός. 

Η σύγκριση της Ομηρικής (προϊστορικής) τοπογραφίας με την τοπογραφία των ιστορικών χρόνων στην λεκάνη της Μεσογείου, ταυτίσεις και διαφορές

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas.
Αφιερωμένο στην μνήμη του αείμνηστου και αγαπημένου μας φίλου και συνεργάτη Γεράσιμου Αρσένη                      

Πρόλογος

Σε μια προηγούμενη ανάρτησή μας που έφερε τον τίτλο: ναιετάω δ' Ἰθάκην εὐδείελον (κατοικώ στην ξέφαντη Ιθάκη) όπως και με το αντίστοιχο κείμενο στην Αγγλική γλώσσα με τίτλο: Searching for the exact location of "clearly-seen" Ithaca, the capital of Odysseus’ Mycenaean island kingdom in Western Greece. επιχειρήσαμε να προσδιορίσουμε την ακριβή γεωγραφική θέση της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) Ιθάκης της εποχής του Οδυσσέα.

Στα εύλογα και λογικά ερωτήματα «που, πως, πότε και γιατί» που κατά κόρον ακούγονται όταν διατυπώνεται η συγκεκριμένη θέση, ότι δηλαδή η Ομηρική (Μυκηναϊκή) Ιθάκη είναι η Κεφαλληνία και όχι το σημερινό νησί της Ιθάκης, κρίναμε σκόπιμο ότι πριν επιχειρηθεί η απάντησή τους καλό θα ήταν να δώσουμε στον αναγνώστη την πλήρη εικόνα της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) τοπογραφίας ούτως ώστε να μπορέσει ο ίδιος να επαληθεύσει ή όχι τις σχετικές πληροφορίες και να εξάγει με την δική του λογική τα όποια συμπεράσματα.

Searching for the exact location of "clearly-seen" Ithaca, the capital of Odysseus’ Mycenaean island kingdom in Western Greece.

Dedicated to our friends, Eric & Susanne Metaxas. 

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Introduction

The search for Homeric Ithaca and the controversy over whether it could be definitely identified with the Ithaki of historical times appears to date back to very early in the historical era. Of the ancient writers, Strabo (C 454) is the one who tells us most about the doubt in the minds of the geographers and historians of antiquity when he says:

«Ού γάρ ευκρινώς αποδίδωσιν ο ποιητής ούτε περί της Κεφαλληνίας ούτε περί της Ιθάκης και των άλλων πλησίον τόπων, ώστε και οι εξηγούμενοι διαφέρονται και οι ιστορούντες.»

" For the poet [sc. Homer] does not express himself clearly concerning either Kephallenia or Ithaca or the other places nearby, with the result that both commentators and historians disagree with one another ". 

.

Lifting the veil that covered "lost" Αsteris; the "ghost island" of Homeric topography.

Dedicated to our children Ody, Phillip and Anna
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

ASTERIS, 

‘THE ISLAND OF THE SUITORS’

There is a rocky island in the middle of the sea, 
[midway between Ithaca and rugged Samos,]* 
called Asteris. It is of no great size, but it has safe harbours, one on each side; 
and there the Achaians set their ambush [for Telemachos] and lay in wait.   (Od. 4.844-847)

ἔστι δέ τις νῆσος μέσσῃ ἁλὶ πετρήεσσα,
[μεσσηγὺς Ἰθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,]*
Ἀστερίς, οὐ μεγάλη· λιμένες δ᾽ ἔνι ναύλοχοι αὐτῇ
ἀμφίδυμοι· τῇ τόν γε μένον λοχόωντες Ἀχαιοί.        (Od. 4.844-847)

The quest for Homeric Ithaca usually starts with what is theoretically the thorniest problem of Homeric geography, which has to do with the existence and precise position of the islet of Asteris. It is the island where the suitors vying for the throne of Ithaca spent twenty-eight days lying in wait for Telemachos with the intention of killing him on his way back from Pylos.

Το κέντρο της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) Ιθάκης βρίσκεται στην Ν.Α Κεφαλληνία και οι "ομιλούσες πέτρες" έχουν πλέον βρεθεί.

Αεροφωτογραφία τμήματος πομπικής οδού της μυκηναϊκής εποχής που συνέδεε το οικιστικό κέντρο με την νεκρόπολη του άστεως στην περιοχή Ρίζα Τζαννάτων.( Ν.Α Κεφαλληνία -Ηράκλειο πεδίο). 
Ανασκαφή: αρχαιολόγος Δρ. Αντώνης Βασιλάκης Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων,  τ. Έφορος  Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Ζακύνθου.   Φωτογραφία: Κώστας Κόκλανος 

Τα αποδεικτικά στοιχεία της Ομηρικής τοπογραφίας έτσι όπως καταγράφονται στο έπος της Οδύσσειας που επιβεβαιώνουν ότι: το κέντρο της Ομηρικής Ιθάκης είναι στην Ν.Α Κεφαλληνία και δεν είναι, ούτε στο σημερινό νησί της Ιθάκης, ούτε στην Λευκάδα, ούτε στην χερσόνησο της Παλικής, ούτε σε κάποιο άλλο τμήμα της νήσου Κεφαλληνίας ή οπουδήποτε αλλού. 

Οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν  την άρχουσα τάξη των Κεφαλλήνων κατά την μυκηναϊκή περίοδο να επιλέξουν την Ν.Α Κεφαλληνία ως έδρα διοίκησης του νησιωτικού τους βασιλείου.    

Αφιερωμένο σε όλους του συντρόφους μας κωπηλάτες και ιδιαιτέρως στην μνήμη όλων εκείνων που "έφυγαν" στην πορεία.
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Εισαγωγή:

Ο σκοπός αυτής της ανάρτησης - και ανεξάρτητα από τα όσα ενδεχομένως έχετε διαβάσει σε προγενέστερες αναρτήσεις μας για την τοπογραφία της Ομηρικής Ιθάκης - είναι να δώσει στον αναγνώστη την δυνατότητα να αξιολογήσει με τα δικά του γνωστικά εργαλεία και κρίση τα σημεία εκείνα των Ομηρικών επών που καταγράφουν την γεωγραφική θέση της Ομηρικής Ιθάκης σε σχέση με το ευρύτερο περιβάλλον της και να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με την θέση μας οτι το κέντρο της Ομηρικής Ιθάκης είναι στην Ν.Α Κεφαλληνία..